SAMOLOTY WOJSKOWE W POLSCE, 1918 - 1924

Wstęp

Pierwsze lata istnienia lotnictwa w Polsce odrodzonej charakteryzowały się niespotykaną później mnogością występujących typów konstrukcji i pokaźną liczbą posiadanych samolotów. W opisywanym okresie przewinęło się bowiem przez eskadry, warsztaty i składy ponad 2000 samolotów, które występowały w około 120 typach, wersjach i odmianach. Dla początkującego lotnictwa polskiego była to sytuacja tyle korzystna, co kłopotliwa. Dysponowano bowiem sprzętem w dużych ilościach, chociaż przeważnie niekompletnym i niesprawnym.

( ... ) W większości eskadr występowała jednak mozaika sprzętu, który dzisiaj wprawiłaby w zachwyt muzealników i entuzjastów lotnictwa. Gorzej natomiast było z umiejętnością rozpoznania typów konstrukcji przez personel techniczny. Nie stanowiło to mocnej strony tych służb. Przyczynami były zbyt niski stopień wiedzy o poszczególnych typach samolotów, niejednolitość ich nazewnictwa i wreszcie przekonanie, że właśnie te rzadkie, a nierozpoznane konstrukcje zbyt długo nie utrzymają się w wyposażeniu lotnictwa. Uważano zatem, że nie ma potrzeby z dochodzeniem do zidentyfikowania i właściwego określenia typów samolotów. Jednak wbrew przewidywaniom niektóre z nich przetrwały nad podziw długo, egzystując jeszcze kilka lat po zakończeniu I wojny światowej. W niniejszym opracowaniu przedstawiono samoloty wojskowe znajdujące się w Polsce w latach 1918 - 1924, skonstruowane i budowane w latach wojny i tuż po jej zakończeniu.

( ... ) Pod koniec opisywanego okresu zaczęła się stopniowa wymiana sprzętu łotniczego na nowy pochodzący z dostaw francuskich i produkcji licencyjnej w kraju. Rok 1924 był zatem momentem przełomowym, znaczącym odejście samolotów generacji wojennej iprzejście do jakościowo innej grupy konstrukcji zaprojektowanych już po wojnie. ( ... ) Większość informacji o samolotach tamtego okresu zaczerpnięto z archiwaliów i źródeł niepisanych oraz w pewnym stopniu z relacji świadków tamtych zdarzeń. W stosunkowo skromnym zakresie posłużono się pub likacjami źródłowymi. Temat jest zbyt obszerny, aby można było pozwolić sobie na ujęcie wszystkich informacji i wątków. Dlatego też trudno było dokonać selekcji materiału, a w efekcie zdecydować się na pewne pominięcia, uproszczenia czy skróty myślowe. Nie sposób było objąć całości bez rozszerzenia objętości opracowania ponad logiczną miarę. Mimo to jednak treść została utrzymana w konwencji monografii, z zachowaniem określonej linii koncepcyjnej. Przeprowadzone kwerendy w archiwach oraz analiza i synteza informacji pozwoliły odpowiedzieć m.in. na pytania : jakże typy i wersje samolotów znajdowały się wówczas w Polsce, ile ich było, gdzie i jak długo je użytkowano, jakimi odznaczały się właściwościami, jaką cieszyły się opinią i czy do dzisiaj zachowały się relikty tamtych konstrukcji ?

( ... ) Od opisanych zdarzeń minęło z górą 75 lat. Zaistniało już kilka latających pokoleń, ale wiedza o samolotach z pionierskiego okresu lotnictwa wojskowego w Polsce nie uległa utrwaleniu. Wręcz przeciwnie, powoli zaciera się w ludzkiej świadomości. Poza szczupłą grupą entuzjastów i historyków lotnictwa mało kto obecnie wspomina tamte samoloty. Przedstawiony przegląd konstrukcji stanowi więc swoiste zmaganie z przemijaniem, oby uwieńczone zachowaniem w pamięci pierwszych samolotów z białoczerwoną szachownicą.